Het opschorten van werkzaamheden in de bouw is een pittige beslissing die vaak een groot gevolg heeft voor de relatie met je opdrachtgever. Toch kan het voorkomen dat je tussentijdse facturen niet betaald krijgt of dat de werkomstandigheden zodanig verslechteren dat verder werken bijna onmogelijk wordt.
In dit artikel bespreken we wanneer je als zelfstandige je werkzaamheden mag opschorten, wat je daarbij moet overwegen, en hoe je dit juridisch kunt onderbouwen.
Wat betekent het opschorten van werkzaamheden in de bouw?
Opschorten houdt in dat je tijdelijk stopt met je werkzaamheden, meestal tot een probleem (zoals een betalingsachterstand) is opgelost. Als zzp’er heb je hier het recht toe, mits je voldoet aan bepaalde juridische voorwaarden. Dit betekent ook dat je na opschorting het werk kunt hervatten zodra het probleem is opgelost.
Wettelijke basis voor opschorten van werkzaamheden in de bouw
Als ondernemer in de bouw heb je het recht om je werk op te schorten op basis van wanprestatie door de opdrachtgever. Dit recht is vastgelegd in het Burgerlijk Wetboek en komt in beeld wanneer de opdrachtgever zich niet aan de afgesproken voorwaarden houdt, zoals het niet betalen van (tussentijdse) facturen. Houd er rekening mee dat het recht om op te schorten niet zomaar toegepast kan worden en aan verschillende voorwaarden is gebonden.
Voorwaarden voor opschorting van werkzaamheden in de bouw
Opschorten van werkzaamheden in de bouw mag alleen onder specifieke omstandigheden. Als zzp’er moet je in de meeste gevallen aan de volgende voorwaarden voldoen:
- De opdrachtgever schendt de afspraken: De klant heeft bijvoorbeeld een factuur niet betaald binnen de afgesproken termijn.
- De schending rechtvaardigt opschorting: De omvang van de schending moet zodanig zijn dat het redelijk is om het werk tijdelijk stil te leggen. Een dag vertraging in betaling is bijvoorbeeld geen reden tot opschorting.
- Mededelingsplicht: Voordat je stopt met werken, moet je de opdrachtgever formeel op de hoogte stellen van je intentie om te stoppen. Dit moet duidelijk en schriftelijk (het liefst aangetekend) worden gedaan.
Let erop dat het schenden van één van deze voorwaarden kan betekenen dat jouw opschorting niet rechtmatig is, met mogelijk nadelige juridische gevolgen.
Opschorten van werkzaamheden in de bouw bij betalingsproblemen
Stappenplan
Als je te maken krijgt met een niet-betalende klant, doorloop dan de volgende stappen om te bepalen of opschorten de beste oplossing is:
Check de betalingsvoorwaarden in je contract: Zijn er specifieke afspraken gemaakt over betalingstermijnen? Zo ja, houd je hier dan aan.
Stuur een herinnering: Neem eerst op een vriendelijke manier contact op met de opdrachtgever. Soms kan er sprake zijn van een misverstand.
Stuur een formele aanmaning: Bij aanhoudende betalingsachterstand kun je een formele betalingsherinnering sturen waarin je duidelijk maakt dat, indien niet wordt betaald, je je werkzaamheden zult opschorten.
Overweeg opschorting: Als betaling uitblijft en er geen andere oplossing is, kun je overgaan tot opschorting van het werk. Dit is een laatste redmiddel.
Opschorten van werkzaamheden in de bouw bij onwerkbare omstandigheden
Stappenplan
In sommige gevallen kunnen omstandigheden op de werkplaats zodanig verslechteren dat doorgaan met het werk onverantwoord of zelfs gevaarlijk wordt. Hier zijn de stappen die je kunt nemen om professioneel en effectief om te gaan met deze situatie:
Documenteer de omstandigheden: Maak foto’s, video’s en schriftelijke notities van de onwerkbare situatie. Leg duidelijk vast welke specifieke problemen je ervaart, zoals gebrekkige veiligheidsmaatregelen of slechte toegankelijkheid.
Informeer de opdrachtgever mondeling en schriftelijk: Neem eerst mondeling contact op met de opdrachtgever om de situatie te bespreken. Volg dit gesprek altijd op met een schriftelijke samenvatting van het probleem, zodat alles gedocumenteerd is.
Stel een oplossing voor: Voordat je het werk opschort, kun je de opdrachtgever een oplossing aanbieden. Dit kan bijvoorbeeld inhouden dat er extra veiligheidsmaatregelen getroffen moeten worden of dat er afspraken worden gemaakt over verbeteringen op de werkplek of afspraken maken over meerwerk als gevolg van de onwerkbare omstandigheden.
Stel een deadline: Als de opdrachtgever niet snel reageert, kun je een redelijke deadline stellen voor het aanbrengen van verbeteringen. Dit geeft de opdrachtgever de tijd om het probleem op te lossen, zodat jij jouw werk veilig kunt voortzetten.
Communiceer de opschorting formeel: Als er binnen de gestelde deadline geen actie wordt ondernomen, laat de opdrachtgever schriftelijk (het liefst aangetekend) weten dat je het werk tijdelijk opschort vanwege de onwerkbare omstandigheden. Vermeld duidelijk dat je het werk wilt hervatten zodra de situatie is verbeterd.
Houd contact voor updates: Blijf in contact met de opdrachtgever en vraag regelmatig om updates. Dit laat zien dat je bereid bent om je werkzaamheden zo snel mogelijk weer op te pakken zodra het probleem is opgelost.
Wanneer is opschorten van werkzaamheden in de bouw af te raden?
Opschorten is niet zonder risico’s. Wanneer je opschort zonder dat de omstandigheden dit rechtvaardigen, kan de opdrachtgever jou aansprakelijk stellen voor schade. Dit betekent dat je wellicht een deel van de gemaakte kosten of het verlies van de opdrachtgever moet vergoeden. Twijfel je over de situatie? Raadpleeg dan eerst een juridisch adviseur om na te gaan of opschorting gerechtvaardigd is.
Hoe hervat je het werk na opschorting?
Als het probleem eenmaal is opgelost, kun je de werkzaamheden hervatten. In veel gevallen wordt de oorspronkelijke planning hierbij losgelaten, en kan er een nieuwe overeenkomst gemaakt worden. Bespreek dit altijd eerst met de opdrachtgever en leg de nieuwe afspraken schriftelijk vast om toekomstige misverstanden te voorkomen.
Juridische disclaimer
Opschorting op basis van wanprestatie: Het opschorten van werkzaamheden kan in Nederland alleen wanneer er sprake is van wanprestatie van de opdrachtgever. Dat betekent dat de klant een duidelijke verplichting niet nakomt, zoals het tijdig betalen van een factuur of het zorgen voor werkbare omstandigheden. Zorg ervoor dat de verplichting van de klant helder in het contract vermeld staat (bijvoorbeeld de betalingstermijn of het bieden van veilige werkomstandigheden).
Verhouding tussen prestatie en tegenprestatie: Bij opschorting moet er altijd sprake zijn van een verband tussen de wanprestatie en jouw werkzaamheden. Dit heet de exceptio non adimpleti contractus en betekent dat je in principe alleen kunt opschorten als de niet-betaling (of andere schending) betrekking heeft op de werkzaamheden die je uitvoert. Dit wil zeggen dat als de opdrachtgever enkel een deel van de werkzaamheden niet betaalt, opschorten van alle werkzaamheden mogelijk disproportioneel kan zijn.
Schriftelijke mededeling met redelijke termijn: Opschorting mag alleen nadat de opdrachtgever in gebreke is gesteld en een redelijke termijn heeft gekregen om alsnog aan de verplichting te voldoen. Dit moet altijd schriftelijk gebeuren. Het is belangrijk dat deze ingebrekestelling aangeeft dat je bij het uitblijven van betaling of verbetering van omstandigheden het recht hebt om het werk op te schorten.
Risico van aansprakelijkheid bij onrechtmatige opschorting: Als de opschorting later als ongerechtvaardigd wordt gezien, kun je als zzp’er aansprakelijk worden gesteld voor schade die de opdrachtgever hierdoor lijdt. Daarom is het belangrijk om opschorting als laatste redmiddel te gebruiken en altijd goed vast te leggen dat de situatie echt een tijdelijke werkstop rechtvaardigt.
Opschorting wegens onwerkbare omstandigheden: De Arbowetgeving verplicht werkgevers en opdrachtgevers om te zorgen voor een veilige werkplek. Zzp’ers vallen deels onder de Arbowet, vooral wanneer ze op locatie werken. Wanneer de werkplek onveilig is, kun je het werk stilleggen. Het is dan verstandig om ook in dit geval schriftelijk aan te geven waarom je het werk onveilig vindt en onder welke omstandigheden je het werk hervat.
Juridisch advies en de rol van de geschillencommissie: Voor zzp’ers in de bouw kan het inschakelen van juridisch advies of gebruikmaken van de onafhankelijke geschillencommissie van het keurmerk Kwaliteitsvakman een waardevolle stap zijn. Dit kan helpen om conflicten op te lossen zonder dat een opschorting leidt tot langdurige juridische procedures.
Meer verdieping over dit thema? Lees dit artikel van De Bouwadvocaat.
